Wiesław Wojnowski | Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej

Życiorys naukowy

Urodził się 7 marca 1933 r. w Toruniu. Szkołę średnią, Technikum Chemiczne w Toruniu, ukończył w roku 1952 i podjął studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej. Studia ukończył w 1957 roku, jako magister inżynier chemii. Jeszcze podczas studiów, w roku 1956 rozpoczął pracę w Katedrze Chemii Nieorganicznej Politechniki Gdańskiej, kolejno jako młodszy asystent, a następnie starszy asystent.

W roku 1962 uzyskał stopień doktora nauk technicznych, na podstawie pracy obronionej na Wydziale Chemicznym PG,: "Etoksykrezoksysilany - badania reakcji alkoholizy", której promotorem był prof. Włodzimierz Rodziewicz, i awansował na stanowisko adiunkta. W roku 1971 habilitował się na podstawie rozprawy: "Badania reakcji alkoholizy dwusiarczku krzemu", uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk chemicznych; został wówczas zatrudniony na stanowisku docenta.

W roku 1980 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego nauk chemicznych i został zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego. W roku 1989 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego nauk chemicznych oraz stanowisko profesora zwyczajnego.

W latach 1969-2003 kierował kilkunastoosobowym Zespołem Naukowym Chemii i Technologii Związków Krzemoorganicznych. Utrzymywał w tym czasie liczne kontakty naukowe i współpracował z wieloma zagranicznymi naukowcami i ośrodkami. 

W latach 1975-1976, pracował jako Research Associate w University of Wisconsin at Madison (USA), Department of Chemistry, w zespole prof. Roberta Westa (chemia polisilanów). W roku 1980 wykładał na wydziale chemicznym Southern Illinois University Carbondale. W 1981 roku gościł na Uniwersytecie w Getyndze, współpracując z prof. Antonem Mellerem. Przez dwa lata, 1983-1985, pracował w Instytucie Badań Ciała Stałego im. Maxa Plancka w Stuttgarcie, gdzie współpracował z prof. Hansem Georgiem von Schneringiem. Powstało wówczas kilkanaście publikacji dotyczących rentgenowskiej analizy strukturalnej związków krzemoorganicznych. Współpraca z MPI trwała do roku 2003, a jej owocem było w sumie 31 wspólnych publikacji.

Nawiązał wieloletnią współpracę z Uniwersytetem Technicznym w Aachen: prof. Welfem Brongerem oraz z prof. Peterem Paetzoldem czego rezultatem były wieloletnie  staże współpracowników Profesora. Trzech z nich uzyskało doktoraty, których współpromotorem był  prof. Wojnowski.

Od roku 1981 prof. Wojnowski utrzymywał przyjazne kontakty z prof. Wilhelmem Klemmem. .

W latach 1969-1973 pełnił funkcję wicedyrektora Instytutu Chemii i Technologii Nieorganicznej PG.

Od roku 1992 do 2003 kierował Katedrą Chemii Nieorganicznej Politechniki Gdańskiej. Dwukrotnie był prodziekanem Wydziału Chemicznego, w latach 1978-1981 i 1987-1990.Dwukrotnie był przewodniczącym Oddziału Gdańskiego Polskiego Towarzystwa Chemicznego  (1988-1990 i 1995-1997) i przewodniczącym Walnego Zgromadzenia PTCh, Gdańsk 1997.

W roku 1999 został wyróżniony Odznaką Honorową PTCh.

Był sekretarzem Komitetu Organizacyjnego 16. Pugwash Conference on Science and World Affairs, Sopot, 11-16.09.1966 oraz sekretarzem Komitetu Organizacyjnego XIVth FECHEM Conference on Organometallic Chemistry, Gdańsk 2001. 

Od roku 1990 do 2005, był członkiem Rady Naukowej Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN w Łodzi.

W latach 1994-2004 był redaktorem serii „Chemia" „Zeszyty Naukowe PG".

Doktorzy wypromowani (19):

Barbara Becker (1978)  Aleksander Herman (1978)  Stanisław Konieczny (1978)  Jerzy Pikies (1978)  Erazm Felcyn (1979)  Krystyna Kwiatkowska-Sienkiewicz (1979)  Krystyna Przyjemska (1980)  Heryk Masiakowski (1983)  Jerzy Nowak (1984)  Michał Jaczewski (1984)  Bogusław Dręczewski (1986)  Zbigniew Pawelec (1995)  Krzysztof Wrzesień (1996)  Krzysztof Radacki (2000)  Łukasz Ponikiewski (2007)  Elżbieta Jesionka (2007)  Anna Ciborska (2009)  Ksymena Liadis (2012). Opiekun naukowy Catherine Hurt (1976), promotor Robert West, w latach 1975-1976 jako Research Associate University of Wisconsin.

Trzy z wymienionych wyżej osób uzyskały następnie tytuły profesora.

Tematyka naukowa

Chemia związków krzemoorganicznych, zwłaszcza chemia związków krzemosiarkowych – organoksytiokrzemianów.

Jest to główny obszar badań prof. Wojnowskiego, przez cały okres pracy w PG.

W 1961 roku odkrył nową klasę związków krzemosiarkowych, alkoksysilanotioli, otrzymywanych w reakcjach alkoholi z dwusiarczkiem krzemu*,**). Było to fundamentalne odkrycie, które zapoczątkowało rozwój wieloletnich, już blisko 70-letnich, systematycznych badań, do dziś kontynuowanych. Powstała i rozwija się nowa dziedzina, CHEMIA ORGANOKSYTIOKRZEMIANÓW, związków zawierających wiązanie O-Si-S. W tej dziedzinie powstało dotąd 22 doktoratów i 8 habilitacji.

Wyniki badań reakcji hydrolitycznej polikondensacji estrów kwasu ortokrzemowego umożliwiły opracowanie nowego rodzaju spoiw krzemianowych, które znalazły przemysłowe zastosowanie do produkcji wysokocynkowych farb antykorozyjnych oraz do wytwarzania form dla odlewów precyzyjnych w polskich odlewniach (patenty polskie i zagraniczne).

Chemia polisilanów, zapoczątkowana w Madison w roku 1975 zbadaniem mechanizmu reakcji otrzymywania permetylopolisilanów, (4 publikacje z prof. Robertem Westem), była kontynuowana w Gdańsku W wyniku tych badań otrzymano a,w-di-t-butoksy-tio-polisilany, Dzięki analizie rentgenostrukturalnej udało się po raz pierwszy ustalić konformację łańcucha Si-Si polisilanów,

Chemię Ciała Stałego, a zwłaszcza rentgenograficzne badania struktury związków krzemosiarkowych rozpoczął prof. Wojnowski w roku 1983, w Max-Planck-Institut für Festkörperforschung w Stuttgarcie, we współpracy z prof. H.G von Schneringiem.

W latach 1995-98 utworzył w kierowanej przez siebie Katedrze Pracownię Rentgenograficznej Analizy Strukturalnej Monokryształów z najnowocześniejszym wyposażeniem uzyskując granty na ten cel.

Lista publikacji prof. Wojnowskiego zawiera 152 artykuły naukowe w czasopismach z listy filadelfijskiej oraz 30 artykułów w materiałach recenzowanych.  Uzyskał 22 patenty polskie i zagraniczne.

Szkoła naukowa, którą stworzył profesor Wojnowski, od wielu lat wiodąca w chemii związków krzemosiarkowych, cieszy się międzynarodowym uznaniem.

Prof. W. Wojnowski jest laureatem licznych odznaczeń i wyróżnień. Złoty Krzyż Zasługi otrzymał w 1977 roku. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski odznaczony został w 1981, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 1999 roku. Medal Komisji Edukacji Narodowej  otrzymał w roku 1997. Posiada Medal Złoty Za Długoletnią Służbę przyznany w roku 2008, Odznakę Honorową Polskiego Towarzystwa Chemicznego (1999), Medal Chińskiego Towarzystwa Chemicznego (1988) . W 2017 roku uhonorowano go Medalem im. prof. Włodzimierza Rodziewicza „za wybitną, wieloletnią działalność dydaktyczną". W roku 2004 wyróżniony został  Medalem za Zasługi dla Politechniki Gdańskiej oraz w roku 2017 Złotym Medalem za Zasługi dla Politechniki Gdańskiej.

Życie prywatne

Żonaty. Ma dwoje dzieci: synowie Mirosław, urodzony w 1975 roku i Wojciech, w 1989 roku.

Pasjonuje go hodowla kaktusów - jest członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Miłośników Kaktusów - oraz meteoryty - jest członkiem, współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Meteorytowego, jak również historia chemii oraz muzyka klasyczna i country.

Przypisy

*) Badania umożliwił chromatograf gazowy, analityczno-preparatywny własnejkonstrukcji, zbudowany przez dra Wojnowskiego, z pomocą technika Jana Greckiego w latach 1964-65.

**) A study of Alcoholysis Reaction of Silicon Disulphide. I. Formation of Trialkoxysilanethiols from the Lower Primary and Secondary Aliphatic Alcohols. W. Wojnowski, R. Piękoś. Z. anorg. allg. Chem. 314 (1962) 189-197.; Untersuchungen über die Alkoholyse des SiS2. II. Darstellung von Trialkoxysilanthiolen und tetraalkoxycyclo-disilthianen aus den tertiären Alkoholen, R. Piękoś, W. Wojnowski, Z. anorg. allg. Chem. 318 (1962) 212-216.).